1) Lista: czego nie wklejać do AI
Traktuj to jako „czerwoną listę” do pracy i freelancingu.
| Kategoria | Przykłady | Dlaczego to ryzykowne |
|---|---|---|
| Dane osobowe | PESEL, adres, numer dowodu, data urodzenia, telefon, email klienta | RODO / prywatność; niepotrzebne do większości zadań |
| Dane finansowe | numery kont, faktury z danymi klienta, raporty finansowe firmy | informacje wrażliwe; ryzyko wycieku |
| Dostępy i sekrety | hasła, tokeny API, klucze SSH, linki resetu | najwyższe ryzyko; nie ma uzasadnienia biznesowego |
| NDA / tajemnice firmy | szczegóły umów, stawki, wewnętrzne dokumenty, roadmapy | ryzyko prawne i reputacyjne |
| Dane klientów i projekty | bazy klientów, leady, pełne briefy, treści przed publikacją | poufność; często obejmuje to umowa z klientem |
Zasada „minimum informacji”
Do większości promptów nie potrzebujesz nazw, maili, numerów, linków ani danych firmy. Wystarczy rola, branża, cel i ograniczenia.
2) Typowe sytuacje ryzyka (z życia)
A) „Wkleję umowę, niech mi ją streści”
Jeśli umowa zawiera dane stron, stawki, terminy, klauzule — to jest materiał poufny. Zamiast tego: usuń dane identyfikujące i zostaw tylko fragmenty, które analizujesz.
B) „Wkleję logi z serwera, bo jest błąd”
Logi mogą zawierać tokeny, endpointy, ID użytkowników, a nawet dane osobowe. Najpierw maskowanie i redukcja do minimalnego wycinka.
C) „Wkleję całą bazę leadów, niech ją posegmentuje”
To niemal zawsze zły pomysł. Lepiej: statystyki, agregaty, próbka zanonimizowana albo segmentacja po Twoich regułach, bez danych osobowych.
3) Anonimizacja: jak bezpiecznie przygotować materiał
Najprostsze podejście: zamiana danych na placeholdery + wycięcie „sekretów”.
Prompt do anonimizacji (gdy masz tekst)
Masz poniższy tekst. Zanonimizuj go do wersji bezpiecznej do użycia w AI.
Zasady:
- usuń/zmień dane osobowe (imiona, nazwiska, adresy, telefony, emaile, identyfikatory)
- usuń hasła, tokeny, klucze, linki resetu
- zastąp dane placeholderami typu: [KLIENT_1], [FIRMA], [KWOTA], [DATA]
- zachowaj sens i strukturę treści
TEKST:
{wklej}Przykład placeholderów
Jan Kowalski → [KLIENT_1]
12 345 67 89 → [TEL]
4 900 zł → [KWOTA]
acme.pl → [DOMENA]
Minimalny wycinek
Nie wrzucaj „całości”. Wytnij 10–20% fragmentu, który jest potrzebny do odpowiedzi.
4) Bezpieczne alternatywy: jak pracować z AI bez danych wrażliwych
- Opisuj zamiast wklejać: „Mam umowę B2B, klauzula X…”.
- Używaj syntetycznych danych: wymyślone przykłady o podobnej strukturze.
- Agreguj: zamiast listy klientów — liczby, proporcje, kategorie.
- Stosuj szablony: AI generuje wzór, a Ty uzupełniasz wrażliwe pola lokalnie.
Dobry nawyk
Przed wklejeniem czegokolwiek zadaj sobie pytanie: czy da się osiągnąć ten sam efekt bez tego fragmentu?
5) Checklista (30 sekund) przed użyciem AI
- Czy tekst zawiera imię, mail, telefon, adres, identyfikator? Jeśli tak — maskuj.
- Czy są tam tokeny/hasła/klucze? Jeśli tak — usuń.
- Czy to materiał objęty NDA lub poufnością klienta? Jeśli tak — nie wklejaj całości.
- Czy wystarczy opis + fragment + placeholdery? Zwykle tak.
- Czy wynik ma być publikowany? Jeśli tak — zrób dodatkową weryfikację faktów.